Żyd

Dyrektor upadającej szkoły w małym miasteczku, by uratować budynek, w którym pracuje ponad czterdzieści lat, zwołuje zebranie w pokoju nauczycielskim. Bardziej prominentne postacie grona nauczycielskiego dowiadują się na nim od swojego przełożonego, że łatwo mogą zdobyć fundusze na renowacje ich miejsca pracy - wystarczy tylko odpisać na wiadomość pewnemu Izraelczykowi, którego ojciec uczył się w ich szkole dekady temu. 

Z pozoru komiczne spotkanie przemienia się w spór pełen obiegowych stereotypów i umożliwia zebranym dyskusję na temat przeszłości ich miasteczka, gdzie przed wojną połowę ludności stanowili Żydzi. Okazuje się, że wiele spraw było dotychczas przemilczanych, a nauczyciele momentami drastycznie różnią się poglądami i wiedzą na temat społeczności i kultury żydowskiej. Każdy z bohaterów dostaje szansę skonfrontowania się z przeszłością ze swojej perspektywy, a także zabrania głosu w sprawie także własnych niejednoznacznych losów i postaw.

"Żyd" Artura Pałygi, w reżyserii Anety Groszyńskiej to zaproszenie do dyskusji o stereotypach i próba ich weryfikacji. Sztuka przygląda się bliżej skomplikowanej relacji polsko-żydowskiej poruszając wiele kontrowersyjnych jej aspektów. Spektakl prowokuje do debaty wolnej od jednostronnej oceny, gdzie oskarżający zamieniają się w oskarżonych i mogą odpowiedzieć na stawiane im zarzuty lub jasno podkreślić, że dany temat ich po prostu nie dotyczy. Osadzona w realiach postpeerelowskich szkoła okazuje się miejscem, gdzie lokalna elita ma okazję zmierzyć się z zawiłą przeszłością miasteczka.